Περιήγηση στο Ιστορικό κέντρο του Ηρακλείου - Ξεναγήσεις σε ιστορικά - θρησκευτικά μνημεία και στο Αρχαιολογικό Μουσείο

Η περιοχή βόρεια από την Πύλη Ιησού ήταν η συνοικία ΦΙΝΤΙΚ και ανατολικά υπήρχε η ΠΥΛΗ ΒΙΤΟΥΡΗ. Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ονομαζόταν ‘’Πεδίον του Άρεως’’, επειδή λόγω των παρακείμενων στρατώνων Ενετικών και μετέπειτα Τουρκικών, υπήρχαν πάντα στρατιωτικές παρουσίες. Η εσωτερική πύλη του Αγίου Γεωργίου βρισκόταν στη θέση που σήμερα έχει τοποθετηθεί η προτομή του Νίκου Καζαντζάκη και ήταν ένα περίτεχνο οικοδόμημα με στοιχεία γοτθικά και αναγεννησιακά. Η εξωτερική πύλη, που σώζεται και σήμερα, ονομαζόταν δε και πύλη Λαζαρέτου. Βόρεια εκτείνεται ο προμαχώνας Σαμπιονάρα, πάνω στον οποίο είχε οικοδομηθεί η μονή του Αγίου Φραγκίσκου, στη θέση του ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ, στο κέντρο της συνοικίας Χουγκιάρ. Στον περίβολο είχε τοποθετήσει ο Αχμέτ Φειζάλ Κιοπρουλής επτά μπαλτάδες, προς τιμήν των 7 ορδών των Τούρκων που απωλέσθηκαν κατά τον τελευταίο χρόνο του Κρητικού πολέμου.

Το ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, στη σημερινή του μορφή οικοδομήθηκε το 1937. Φιλοξενεί ευρήματα από ανασκαφέντες αρχαιολογικούς χώρους όλης της Κρήτης. Κορωνίδα της έκθεσης είναι τα ευρήματα από τις ανασκαφές των Μινωικών θέσεων, πόλεων, νεκροταφείων, ιερών, επαύλεων, αγροικιών, οικισμών και μεγάρων Αντικείμενα καθημερινής χρήσεως, κοσμήματα, σκεύη λατρευτικά και τέχνεργα αναθηματικά, κατασκευασμένα από πηλό, λίθους, χαλκό, χρυσό σάρδιο αμέθυστο, ορεία κρύσταλλο, στεατίτη, ελεφαντόδοντο φανερώνουν ξεκάθαρα τη δεξιοτεχνία των μινωιτών τεχνητών- καλλιτεχνών, που κυριαρχούσαν στην ύλη.

Η Λ. Δικαιοσύνης καταλήγει στην καρδιά της CANDIA. H ΚΡΗΝΗ ΜΟΡΟΖΙΝΗ, η υδατοδεξαμενή του υδραγωγείου Μοροζίνη που κατασκευάσθηκε σε 15 μήνες και τροφοδότησε για πρώτη φορά με τρεχούμενο καθαρό και καλής ποιότητας νερό την CANDIA. Τέσσερα λιοντάρια επί της οκτάλοβης υδατοδεξαμενής. Λείπει το άγαλμα του Ποσειδώνα, που λόγω του μεγέθους του ονομάζεται η κρήνη του ’’Γίγαντα’’. Μικρογραφία του κέντρου της Βενετίας, το κέντρο της CANDIA, με τον ναό του Αγίου Μάρκου, το επί Τουρκοκρατίας Δεφδεντάρ Τζαμί, το Δουκικό ανάκτορο και τη Λότζια, το σημερινό Δημαρχείο.

Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΙΤΟΥ, χτισμένος πρώτα από τον Νικηφόρο Φωκά, και στη σημερινή του μορφή από τον Ηπειρώτη Αθανάσιο Μούση, ο οποίος οικοδόμησε και τους Τούρκικους στρατώνες και τον νέο ναό του Αγίου Μηνά. Στον ναό φυλάσσεται σήμερα η κάρα του Αγίου Τίτου, πρώτου επισκόπου Κρήτης.

Η ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΩΝ ΣΙΝΑΪΤΩΝ, είναι το καθολικό της ομώνυμης μονής η οποία κατά τον 15ο και 16ο αιώνα λειτούργησε ως μορφωτικό κέντρο. Σπούδασαν και δίδαξαν σε αυτήν πνευματικές μορφές όπως ο Μελέτιος Πηγάς, και ο Κύριλλος Λούκαρης. Στο εργαστήριο ζωγραφικής, μαθήτευσε ο Μιχαήλ Δαμασκηνός, ο οποίος απογείωσε την Κρητική Σχολή Ζωγραφικής. Έξι έργα του εκτίθενται σήμερα μεταξύ άλλων εικόνων και θρησκευτικών κειμηλίων που φιλοξενούνται στην Αγία Αικατερίνη η οποία λειτουργεί ως Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης.

Ο παλαιός ναός του ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ οικοδομήθηκε το 1725 από τον Μητροπολίτη Γεράσιμο Λετίτζη. Είναι ο τόπος του Μεγάλου Αμπερντέ του 1821, του θαύματος του Αγίου Μηνά το Πάσχα του 1826. Ο ναός κοσμείται με εικόνες άξιων συνεχιστών της Κρητικής Σχολής Ζωγραφικής, όπως των Αδελφών Γεωργίου και Ζαχαρία Καστροφύλακα.

Στην οδό Μαρκοπούλου, στην θέση του σημερινού Σχολείου λειτούργησε προπολεμικά η Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου και κατά την εποχή της Ενετοκρατίας τα ΕΝΕΤΙΚΑ ΣΠΙΤΑΛΙΑ. Τόπος ταφής πολλών από τα θύματα της σφαγής του μεγάλου αμπερντέ και της σφαγής της 25 Αυγούστου του 1898.

Ο ναός του ΑΓΙΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, το Μεγάλο και μοναδικό μοναστήρι των Κρητών χριστιανών κατά τα πρώτα 60 χρόνια της Τουρκοκρατίας, είναι μετόχιον της Μονής Σινά. Μέσα στον ναό υπάρχουν πολλοί τάφοι επώνυμων και ανώνυμων. Ο τάφος του Μητροπολίτη Γεράσιμου Παρδάλη, του Αγίου Γερασίμου της Κρήτης, ο τάφος του Λυσίμαχου Καλοκαιρινού, προξένου της Αγγλίας, ο οποίος σφαγιάσθηκε στις 25 Αυγούστου 1898. Στον ναό φυλάσσονται εικόνες του Γεωργίου Καστροφύλακα, του Πολυχρόνη και του Ιωάννη Κορνάρου, ενώ δύο ανυπόγραφες εικόνες θεωρούνται έργα του Μιχ. Δαμασκηνού.

Γύρω από τον ναό και την Μονή του ΑΓΙΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ εκτεινόταν η συνοικία Σερτουνά, με αρχοντικά και κατοικίες επιφανών. Νότια ξεκινούσε ο ΛΑΚΚΟΣ, συνοικία στην οποία υπήρχαν πορνεία, χαμαιτυπεία, ταβερνεία.